Τελευταία, το δικαστικό σύστημα μάς έχει απογοητεύσει στις μεγάλες υποθέσεις. Σε αυτές για το Μάτι και τον Νίκο Μιχαλολιάκο, περιμέναμε η ετυμηγορία να είναι πολύ σκληρότερη προς τους τελικά ωφελημένους κατηγορούμενους. Το θέμα είναι, τι θέση έχει αυτό το συλλογικό αίσθημα δικαιοσύνης έναντι των δικαστικών αποφάσεων.
Όσον αφορά τα περιστατικά, ξεκινάμε με τον Νίκο Μιχαλολιάκο. Ο ίδιος κρίθηκε ένοχος ως αρχηγός τρομοκρατικής οργάνωσης και δεν πέρασαν ούτε 5 έτη για να φτάσει να αποφυλακιστεί. Στην αποφυλάκιση αυτή έπαιξε ρόλο και η περασμένη ηλικία του αλλά η τρομοκρατική οργάνωση είναι ένα βαρύ παράπτωμα που δεν άξιζε τόσο ευνοϊκή ποινή. Επιπλέον, όσον αφορά το Μάτι, 6 από τους 21 κατηγορούμενους κρίθηκαν ένοχοι και έλαβαν 5ετείς ποινές φυλάκισης, εξαγοράσιμες έναντι 40 χιλιάδων περίπου ευρώ. Πιθανότατα, λοιπόν, δεν θα χρειαστεί κανένας τους να εκτίσει ποινή σε φυλακή, κάτι που για τον χαμό τόσων ζωών, μοιάζει εξίσου άδικο.
Όπως και να έχει, βεβαίως, τα επιχειρήματά μου δεν βασίζονται σε νομικές γνώσεις, αλλά σε απόψεις οι οποίες πηγάζουν από την ηθική τη δική μου και της κοινωνίας. Οι περισσότεροι από εμάς ζητάμε ποινές αόριστες, χωρίς να έχουμε μέτρο σύγκρισης και απαιτώντας ποινές οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ενός Δυτικού δικαστικού συστήματος. Ας μην ξεχάσουμε ότι η κοινωνική απαίτηση για τον Ηλία Μίχο δεν θα ικανοποιούταν με οποιαδήποτε χρόνια κάθειρξης, παρά μόνο με θανάτωση, ποινή που για πολλούς (καλούς) λόγους έχει απεμποληθεί από το δικαστικό μας σύστημα. Τέτοια τα απαιτούμε, διότι τις νομικές μας απόψεις τις προτάσσει το θυμικό μας, χωρίς να γίνεται η ψύχραιμη διαδικασία των δικαστηρίων.
Στα έδρανα αυτών, κάθονται άνθρωποι που έχουν τεράστια γνώση επί του νόμου, με πολυετή πείρα στα δικαστήρια και με προφίλ πνευματικά καλλιεργημένων ανθρώπων. Θέλω να πω, ότι είναι άνθρωποι οι οποίοι έχουν μαεστρία στο επάγγελμα τους και ολοκληρωμένη παιδεία, μιας και είναι δύσκολο να εισέλθει κανείς στο δικαστικό λειτούργημα. Αν μη τι άλλο, αυτό τους δίνει πλεονέκτημα στη δική τους γνώμη εναντίων των κοινωνικών μας απαιτήσεων. Ακόμα περισσότερο, σε μια δίκη οι δικαστές μαθαίνουν πληροφορίες στις οποίες το κοινό δεν έχει πρόσβαση και είναι λογικό να διαφοροποιούνται οι δικές τους γνώμες από τις δικές μας. Στην πραγματικότητα, η μόνη πληροφόρηση που έχουμε είναι από τα ΜΜΕ, τα οποία φιλτράρουμε από τα κοινωνικά δίκτυα της παραπληροφόρησης και των εντυπώσεων.
Με λίγα λόγια, οι δικαστές ξέρουν να κάνουν τη δουλειά τους καλύτερα από εμάς. Η κοινωνία, όμως, δεν έχει απαραίτητα άδικο στα θέματα αυτά. Μπορεί να μην έχουμε την επιστημονική κατάρτιση να αξιολογήσουμε τις δικαστικές αποφάσεις, έχουμε, όμως, κάτι υπέρ μας: την αθωότητα στην ηθική μας. Κακά τα ψέματα, ένας δικαστής σε ποινικό δικαστήριο, έχει δει πάρα πολλά, που τον κάνουν μεν αντικειμενικότερο αλλά και ηθικά ψυχρότερο ταυτόχρονα. Είναι, δηλαδή, λογικό να αντιδράμε εντονότερα από τους δικαστές στην αδικία, εφόσον δεν ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή μαζί της.
Συνεπώς, έχουμε άδικο; Και ναι και όχι. Ένας δικαστής παρά τις περγαμηνές του, πάντα δρα μέσα στα περιθώρια που του ορίζει ο νόμος. Ακόμα και έναν ηθικά άδικο νόμο, ο δικαστής θα πρέπει να τον υπακούσει, βγάζοντας μια νομικά ορθή ετυμηγορία, που ταυτόχρονα μπορεί να είναι και πολύ άδικη. Στο χέρι της κοινωνίας είναι, λοιπόν, να μένουμε άγρυπνοι για την ηθική των νόμων μας και να ακούμε τη νομική κοινότητα και τα αιτήματά της.
Τελικά, τα λαϊκά μας δικαστήρια ίσως είναι καλύτερο που δεν βγάζουν τις τελικές αποφάσεις. Ωστόσο, ξανατονίζεται το γεγονός ότι η δικαστική εξουσία έχει ατέλειες και δεν ανταποκρίνεται πάντα στην δική μας θεώρηση του κόσμου. Πιθανόν σε λίγο καιρό τα ίδια θα λέμε και για την απόφαση των Τεμπών. Αλλά ας μην ξεχνάμε: με το ίδιο σύστημα που καταδικάστηκε η Χρυσή Αυγή, με το ίδιο αποφυλακίζεται. Δεν μπορούμε στη μία να μιλάμε για νίκη και στην άλλη να μιλάμε για διαφθορά του συστήματος. Έχουμε δικαίωμα στο να ελέγχουμε τη δικαιοσύνη μας και να απαιτούμε εξηγήσεις από αυτήν όταν αποφάσεις όπως οι δύο πρόσφατες τελούνται. Η δικαιοσύνη είναι εδώ για να κάνει το έργο της με βάση του νόμου, όχι των προσωπικών μας απόψεων.
