Κτηματολόγιο. Στο άκουσμα αυτής της λέξης, όλοι σκεφτόμασταν τα εξής: Ουρές, στοίβες χαρτιών, αποφάσεις και εισηγήσεις γραμμένες με στυλό, καθυστερήσεις και πολλά λάθη. Πριν λίγες ημέρες, αυτή η διαχρονική «παθογένεια» του Ελληνικού κράτους αναδείχθηκε από τη Microsoft σε ένα διεθνές case study στο AI Action Summit, τη Σύνοδο Κορυφής του Παρισιού για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Πώς φτάσαμε όμως μέχρι εκεί; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Δεκέμβριος 1836. Ο όρος «κτηματολόγιο» κάνει τη πρώτη του εμφάνιση στη χώρα μας στο άρθρο 1 του ΦΕΚ 70/02-12-1836 που δημοσιεύεται επί της Βασιλείας του Όθωνα Α’ της Ελλάδος. Ναι, καλά διαβάσατε. Η προσπάθεια για τη σύνταξη κτηματολογίου στη χώρα μας ξεκίνησε από τον Βασιλιά Όθωνα πριν από 189 χρόνια!
Ιούνιος 2023. Στις 25 του μήνα, η Νέα Δημοκρατία με πρόεδρο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές και σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Δύο ημέρες αργότερα, στις 27 Ιουνίου, οι κ.κ. Παπαστεργίου και Κυρανάκης φτάνουν στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ως υπουργός και υφυπουργός αντίστοιχα. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν είναι τεράστια. Αναλαμβάνουν να συνεχίσουν το έργο του κ. Πιερρακάκη, ενός εκ των πιο επιτυχημένων υπουργών της πρώτης κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σηκώνουν τα μανίκια και στρέφονται προς το κτηματολόγιο.
Σεπτέμβριος 2023. Η διαδικασία υποβολής και απόφασης για μια μεταγραφή στα Κτηματολογικά Γραφεία ήταν η εξής:
- Ο πολίτης υπογράφει στο συμβολαιογράφο και δημιουργείται ένας φυσικός φάκελος.
- Έπειτα, καταθέτει αυτόν τον φάκελο στο ταμείο του κτηματολογίου (με φυσική παρουσία και ύστερα από τεράστια αναμονή).
- Ο φάκελος καταλήγει σε μια στοίβα ασάρωτων αρχείων έως ότου παραδοθεί στους δικηγόρους του μητρώου από τον υπάλληλο στις σαρώσεις.
- Ακολουθεί ο νομικός έλεγχος (με φυσική παρουσία και εντός ωραρίου του Δημόσιου Φορέα) ο οποίος επισυνάπτεται σε έγχαρτη μορφή στο φάκελο.
- Επόμενο βήμα είναι η απόφαση του προϊσταμένου η οποία επισυνάπτεται σε έγχαρτη μορφή επίσης.
- Τέλος, γίνεται η καταχώριση στο ΣΠΕΚ χειροκίνητα, εκδίδεται το πιστοποιητικό και ο αγοραστής ενημερώνεται προκειμένου να το παραλάβει με φυσική παρουσία.
Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας; Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, ο μέσος όρος παραγωγικότητας ήταν κάτω από 3.750 αποφάσεις ανά εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα οι νέες εισαγωγές ξεπερνούσαν τις 8.000 στο ίδιο διάστημα.
«Με αυτούς τους ρυθμούς, από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα θα είχαν προστεθεί άλλες 300.000 εκκρεμότητες στο Κτηματολόγιο. Σε αυτό το νούμερο προσθέστε τις 150.000 εκκρεμότητες που βρήκαμε και συνεχώς αυξάνονταν και τις περισσότερες από 250.000 που κληρονομήσαμε από τα Υποθηκοφυλακεία που έκλεισαν. Θα φτάναμε να έχουμε 700.000 εκκρεμότητες να λύσουμε. Θα καταλήγαμε, τελικά, να είναι αδιάφορο αν μια πράξη μεταγράφεται ή όχι. Θα ήταν πλήρως ανασφαλές να αγοράσει κανείς ένα ακίνητο στην Ελλάδα, αν δεν κάναμε κάτι. Μια πραγματική βόμβα που θα έφερνε πλήρη και καθολική ανασφάλεια δικαίου στις συναλλαγές ακινήτων», δήλωσε ο υφυπουργός κ. Κυρανάκης.
Όπως καταλαβαίνετε, ήταν επιτακτική ανάγκη η δημιουργία ενός νέου μοντέλου που θα αξιοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες αλλά και τη τεχνητή νοημοσύνη (AI). Το νέο αυτό μοντέλο περιλαμβάνει:
- Ψηφιακή υποβολή πράξεων αντί για ουρές.
- Αναγνώσιμα PDF αντί για σαρωμένα έγγραφα.
- Διαλειτουργικότητες με άλλες κρατικές βάσεις δεδομένων.
- Ψηφιακή διαχείριση των συμβολαίων με AI.
- Ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο για το στάδιο κάθε πράξης.
- Ταχύρρυθμο κλείσιμο όλων των Υποθηκοφυλακείων και ψηφιοποίηση του συνόλου των παλιών αρχείων.
- Ατομικό bonus παραγωγικότητας σε υπαλλήλους σε απόλυτα μετρήσιμους στόχους (π.χ. η έκδοση αποφάσεων/ημέρα).
- Κατάργηση γραφειοκρατικών βημάτων, όπως το πιστοποιητικό ΤΑΠ και ΑΚΔ.
- Ενιαίοι κανόνες, προσβάσιμοι και κατανοητοί για όλους, αντί των διαφορετικών ερμηνειών του εθιμικού δικαίου ή των ιδιοτροπιών που επικρατούσαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Φεβρουάριος 2025. Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, από τον Σεπτέμβριο του 2024, οπότε και εφαρμόστηκε στο Κτηματολόγιο ο ψηφιακός βοηθός τεχνητής νοημοσύνης, η παραγωγικότητα του συστήματος υπερδιπλασιάστηκε: πλέον διεκπεραιώνονται 13.500 πράξεις σε εβδομαδιαία βάση, ενώ προ της χρήσης της ΑΙ η αντίστοιχη επίδοση ήταν 5.500 νομικοί έλεγχοι ανά εβδομάδα. Επιπλέον ο χρόνος διεκπεραίωσης μειώθηκε έως και 90%, δηλαδή από 1-2 ώρες σε μόλις 10 λεπτά, ενώ το κόστος έχει περιοριστεί κατά 99%, από 15 ευρώ σε μόλις 0,11 ευρώ.
«Πλέον έχουμε 250.000 εκκρεμότητες, οι οποίες συνεχώς θα μειώνονται. Έχει πλέον αντιστραφεί η τάση. Έχουμε αύξηση των αποφάσεων που εκδίδονται και μείωση των εκκρεμοτήτων. Το πρόβλημα δεν έχει λυθεί ακόμη. Αλλά κάθε μήνα υπάρχει και θα υπάρχει αισθητή και μετρήσιμη βελτίωση. Στο τέλος του 2025 θα έχουμε ένα ολοκληρωμένο και λειτουργικό Κτηματολόγιο», καταλήγει ο κ. Κυρανάκης, σημειώνοντας ότι πλέον οι ουρές είναι παρελθόν, το παλιό αρχείο έχει ήδη ψηφιοποιηθεί κατά 50% και οι νέες πράξεις έρχονται ψηφιακά κατά 90%.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου μια προσωπική επισήμανση. Το γεγονός ότι η Ελλάδα σήμερα πρωταγωνιστεί στην αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και αναδεικνύεται από τη Microsoft σε διεθνές παράδειγμα ψηφιακού μετασχηματισμού ενώ 10 χρόνια πριν ήταν το «μαύρο πρόβατο της Ευρώπης», δεν είναι τυχαίο. Είναι αποτέλεσμα σωστής οργάνωσης και σκληρής, ομαδικής δουλειάς των αρμόδιων υπουργών και των συνεργατών τους.
