Στις τελευταίες φοιτητικές εκλογές είχαμε ΔΑΠ και Πανσπουδαστική να ανακοινώνουν καθεμιά τη νίκη τους. Άγνωστο το ποιος τελικά κέρδισε, αν και υπάρχουν ενδείξεις. Αυτή η ασυμφωνία, βεβαίως, δείχνει τη φθορά του συστήματος των φοιτητικών παρατάξεων. Άραγε τις έχουμε ανάγκη; Η σύντομη απάντηση είναι όχι.
Καταρχάς, οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν δημιουργήσει ένα πολεμικό κλίμα μεταξύ των φοιτητών, με τη σχολή να είναι το πεδίο μάχης: αφίσες προπαγάνδας, τραπέζια στρατολόγησης και διάφοροι «στρατιώτες» να μάχονται μεταξύ τους, πολλές φορές, κυριολεκτικά. Οι «πολεμικές» αυτές μηχανές έχουν παρεισφρήσει πολύ βαθιά στο πανεπιστήμιο: από κρυφές συμφωνίες με καθηγητές, σημειώσεις, θέματα, σκονάκια ως και εκδρομές, μπουκάλια σε κλαμπ και πολλά άλλα. Οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν γίνει μπίζνα και όργανα προπαγάνδας, εδώ και χρόνια.
Η σαπίλα αυτή πλήττει συλλογικά το πανεπιστήμιο, ωστόσο, πλήττει και τον φοιτητή προσωπικά. Συγκεκριμένα, το βασικό μοντέλο στρατολόγησης των παρατάξεων βασίζεται, κυρίως, στις πρώτες μέρες κάποιου στο πανεπιστήμιο. Τότε, δηλαδή, που έχει περισσότερη ανάγκη για φίλους, για κοινωνικοποίηση και για καθοδήγηση, κάτι που οι παρατάξεις εκμεταλλεύονται. Μια βοήθεια στην εγγραφή, μια συμβουλή για τη σχολή, ένας καφές, είναι τα στάδια που ακολουθούνται για να ψηφίσει ο φοιτητής-θήραμα στις εκλογές ή να γίνει μέλος της παράταξης. Αυτή τη μακιαβελική τακτική, βέβαια, ο ίδιος τη βιώνει πολλαπλά: καταλαβαίνει ότι οι πρώτες του παρέες είναι ψεύτικες, νιώθει ότι τον έχουν εκμεταλλευτεί ή, τελικά, παγιδεύεται σε μια παρέα ανθρώπων με τους οποίους δεν νιώθει οικεία αλλά νιώθει ότι δεν έχει άλλη επιλογή. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φιλίες και οι σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των νέων αυτών ενηλίκων δυσχεραίνονται και να περνάνε κρίση, κάνοντας τους κυνικότερους και απομακρύνοντάς τους από την πολιτική.
Τα μέλη των φοιτητικών παρατάξεων, φυσικά, δέχονται και αυτά τις επιπτώσεις του φαινομένου. Πρώτα, είναι αυτοί που στρατολογήθηκαν και μένουν, ακόμα, παγιδευμένοι. Δεύτερον, όλα τα μέλη των παρατάξεων γίνονται πιόνια στο παιχνίδι των τους. Στο παιχνίδι αυτό, όμως, για να επιβιώσεις πρέπει να κάνεις πράγματα με τακτικισμό: γνωρίζεις άτομα καθαρά για να αυξήσεις την επιρροή σου, μένεις πίσω σε καριέρα και σχολή υπέρ της παράταξης και ζεις σε ένα καθεστώς ανησυχίας γιατί παντού βλέπεις θηράματα ή θηρευτές. Τελικά, ο φοιτητής χάνει την ατομικότητα του στο λάβαρο της παράταξης.
Άρα τι κάνουμε; Η κατάργηση των παρατάξεων είναι ο μόνος δρόμος για να αρχίσει να ηρεμεί η κατάσταση στα πανεπιστήμια μας και να συγκεντρωθούμε στην παραγωγή επιστημονικού έργου. Τέρμα με το ξύλο, τις αφίσες, τις εκπτώσεις στα κλαμπ και τον βανδαλισμό. Δεν ανήκουν στα πανεπιστήμιά μας. Η ΝΔ έκανε το ενιαίο ψηφοδέλτιο που μια ήταν για να καταργηθούν οι παρατάξεις και την άλλη δεν ήταν… Το αποτέλεσμα βέβαια είναι το ίδιο: οι φοιτητικές παρατάξεις μένουν.
Γι’ αυτό κοιτάμε στο εξωτερικό, στο οποίο ναι μεν δεν υπάρχουν φοιτητικές παρατάξεις αλλά συνεχίζεται να γίνεται πολιτική και να εισακούγονται τα αιτήματα των φοιτητών. Μια στροφή προς πιο ολιγοπληθή φοιτητικά όργανα, ίσως προωθήσει την ατομικότητα στα ψηφοδέλτια και να αποδυναμώσει τις παρατάξεις σταδιακά. Αν λίγοι μόνο εκλέγονται, τότε δεν ωφελούν πλέον οι μαζικές κινητοποιήσεις και τα συστήματα των παρατάξεων.
Συνοπτικά, οι φοιτητικές παρατάξεις δημιουργούν και συντηρούν παθογένειες των πανεπιστημίων μας. Σίγουρα δεν το κάνουν όλες και σίγουρα κάποιες (ανεξαρτήτως πολιτικού χώρου) έχουν πετύχει θετικές αλλαγές για τους φοιτητές. Όμως, η αλλαγή δεν χρειάζεται να είναι κομματική, ούτε χρειάζονται αυτές οι δεξαμενές ανθρώπων που αντί να υπηρετούν τα συμφέροντα των φοιτητών, εξυπηρετούν αυτά των κομμάτων. Ας βάλουμε ένα τέλος στη συνεχή υποβάθμιση των ΑΕΙ μας από τις παρατάξεις. Ας το κάνουμε πρώτα για την προστασία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και δεύτερον για να ανακόψουμε το επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Ήρθε η ώρα να βγούμε από το βούρκο της κομματικοποίησης και να διάγουμε αληθινή πολιτική στα πανεπιστήμιά μας. Πρώτα από όλα, όμως, η γνώση!
